Egia esan, Wellsek interes handiagoa zuen Ilargian zegoen ustezko gizarte distopiko bat deskribatzeko, intsektu ez-pentsatzaileen kolonia moduan antolatua, hara nola iritsi zientifikoki azaltzeko baino. Helburua zen gure gizartean dauden arriskuak azaltzea.

Nire arreta 1964an egindako bertsio zinematografiko batean zentratzen da (hala da, NASAk oraindik ez zuen lortu…), "B serie" bezala kalifikatzen den film batean. Hala ere, baliabide narratibo dibertigarri bat ematen du: 60ko hamarkadan, potentzia handietako astronautak Ilargira iritsi zirenean beren bandera jarri eta kolonizatzera, han britainiar bandera zahar eta hautseztatu bat zegoela aurkitu zuten, ohar batekin, esanez ingeles zaintzaile hirukote bat igaro zela handik duela 65 urte. (Dirudienez, inork ez zien sinetsi itzultzean).

Historia gure bilakaera kooperatiboan batzuetan gertatzen denaren analogia da.

“ Aspaldi iltzatu genuen gure bandera Ilargian eta aurretik goaz gauza batzuetan, nahiz eta ez garen beti horretaz jabetzen edo, hain zuzen ere, lunatikotzat jotzen gaituzten”

Esate baterako, lanaren ordainsariari dagokionez, lan-aurrerakin zatituei buruzko araudiek mekanismo orekatuak, solidarioak eta gure ingurune lehiakor eta sozioekonomikora egokituak aplikatzen dituzte unean-unean, eta esparru sindikal eta politikotik datozen proposamen generalistak baino aurreratuagoak dira, gaur egungo ehun ekonomikoarekiko egokitasunari dagokionez zaharkituak diruditenak.

LGS eta RETA, bi adibide argigarri

Hemen kokatzen dira lanbide arteko gutxieneko soldataren in crescendo eguneratzeak eta Gizarte Segurantzan autonomoen kotizazioko RETA erregimenaren erreforma, lehenengo kasuan soldata duinak ezartzeko asmoz bultzatuak, eta bigarren kasuan sistemaren zulo ekonomikoari adabakiak jartzekoa.

Gure lan-ordainsarien sistema kooperatiboak LagunAron atseden hartu izan du tradizionalki, baina haren erreferentzia-taulak aginduzkotzat hartu beharrean, doikuntza-arauak erabiltzen ikasi dugu, KPIaz gain, beste enpresaaldagai batzuk ere kontuan hartu dituztenak: produktibitatea, errentagarritasuna eta jarduten den sektorearen baldintzak.

Mekanismo horiek modu orekatuan banatzen dute sortutako balio erantsia lan-aurrerakinen eta kooperatibaren errentagarritasunaren artean. Horrek esan nahi du sektorearen unerako kudeaketa malguagoa eta egokiagoa dela, eta gainerako kooperatiben erreferentzia galdu gabe, nolabait estandarizatuta geratzen baita LagunAroren taularen eta haren araudiaren bilakaeran.

Aitzitik, LGSa sestra bera da guztientzat edozein baldintza, segmentu edo geografiatan, eta, azkenean, kualifikazio edo esperientzia gutxien dutenak zigortzen ditu. Are gehiago, balio erantsi txikiagoko sektoreetan edo soldaten batez besteko maila LGS bera baino txikiagoa den eskualdeetan kokatutako sektoreetan enpresen biziraupena arriskuan jartzen du. Zifra hori erreferentzia orokorra da, eta ez da nahikoa geografia batzuetan eta kostu onartezina du beste batzuetan.

Langile Autonomoen Araubide Berezira atxikitzeari dagokionez, erreforma berriak kinka larrian jarri gaitu, errentagarritasunaren monetaren inguruan langileak eta banaka erabakitzen duten enpresariekin parekatu gaituelako. Espero dezagun planteamendu hori irekitzea, eta berriz pentsatzea kooperatibak beste enpresaburu eta merkataritza-sozietate batzuen dinamika desberdinak dituzten enpresa-errealitate bat direla, eta LagunAro bezalako eredu bat aitortu ez ezik, sistema publikoko kotizatzaileak babesteko eredu ere izan daitekeela, horretarako oraindik berandu ez bada.

Egokiena litzateke politika publiko horiek ekarriko duten lan-kostuen hazkundea beti egin den bezala tratatzea: Gure araudiak aplikatuz, zerga berri horiek lehiakortasunaren galeran eragiten dutena doitzeko. Ez gaitzatela eraman metatuta daukagun ezagutza baliotsuaren irizpideekin bat ez datozen irizpideetara.