Isabel Uribe: “Batez ere Ormaetxearen gaitasun intelektuala eta sinismen etikoak markatu zizkidaten”

Isabel Uribe Guadalajaran (Mexiko) bizi da gaur egun, baina Arrasateko esperientzia kooperatiboa barru-barrutik ezagutzeko aukera izan du, doktoretza-tesi batek eskaintzen duen ezagutzari esker eta Jose Maria Ormaetxearekin izan zituen 15 elkarrizketa baino gehiagoren bitartez. Miresmenez hitz egin du ULGOR eta Laboral Kutxaren sortzaile izan zenaz. Atzo, Armin Isastirekin batera, liburuaren aurkezpenean hartu zuen parte, Donostiako Koldo Mitxelenan eta Arrasateko Laboral Kutxaren egoitza nagusian.

Bost urtetan 15 elkarrizketa sakon egin genizkion, eta beste 13 hurbileko beste pertsona batzuekin. Grabazioen 60 ordu baino gehiago bildu genituen eta transkripzioetan mila orrialde.

Noiz eta nola iritsi ziren Arrasatera?

1999an iritsi nintzen. Nire jaioterrian, Guadalajaran, Copreci kooperatibak ekoizpen-instalazio bat du, eta eredu kooperatiboaren zerbait ezagutzen nuen. ITESO (Instituto Tecnológico y de Estudios Superior de Occidente) – Universidad Jesuita de Guadalajaran ere enpresa-eredu berrietan interesa zuen jendea aurkitu nuen, eta nire familian kezka hori zegoen. Aldaketa eta proiektu berrien garaia zen. Horrela hasi nintzen MONDRAGON ereduaz interesatzen, eta 2001ean Saiolanera iristeko aukera izan nuen, doktoretza-tesi bat egin nuen Mondragon Unibertsitatean eta Arminekin nire harreman profesionala hasi nuen.

Ulertzen dut garai hartan Jose Maria Ormaetxea ezagutu zenuela, ezta?

Bai, Ormaetxearen elkarrizketak entzun eta irakurri nituen, eta Otalorako Prestakuntza Kooperatiboko Zentrora joan nintzen. Hantxe agurtu nuen lehen aldiz. Nire gurasoak ere egon ziren Otaloran bisitaren batean. Beraz, esango nuke liburua prozesu baten ondorioa dela, pertsonaiarekiko ‘etengabeko interesa’ izatearen ondorioa, eta, jakina, esperientzia kooperatiboa ezagutzeko interesagatik ere.

Nolakoa izan da informazioa biltzeko prozesua, hau da, elkarrizketak eta 300 orrien erredakzioa?

Aurretik ez da ezer edo ezer gutxi idatzi Ormaetxeari buruz, eta 88 urte zituenean konbentzitzea lortu genuen, Maite Ceciaga emaztearen laguntzari esker. Dokumentazio-lan neketsuaren eta Ormaetxearekin hitz egiteko ordu askoren ondorioa da liburua. Bost urtean 15 elkarrizketa sakon egin genizkion, eta beste 13 hurbileko beste pertsona batzuekin. Grabazioetan 60 ordu baino gehiago bildu genituen eta transkripzioetan mila orrialde baino gehiago.

Eta liburua amaitzen ari zinetela, pandemia iritsi zen eta Mexikora itzuli behar izan zenuen.

Hala da, liburua amaitzen ari ginela, Covid 19 iritsi zen, eta Mexikora itzuli nintzen, familia-kontuengatik. Liburua Mexiko eta Euskadi artean amaitu genuen, beraz.

Zerekin geratu zara eta zerk harritu zaitu gehien sorkuntza-prozesu honetatik? eta Ormaetxeari buruz, zerekin geratzen zara?

Jose Mariaren gaitasun intelektuala, hitz egiterako orduan aberastasuna, gogoetarako gaitasuna, sinimen etikoa, oroimena... Talentu handiko pertsona izan zen Ormaetxea. Ez ninduen harritu, baina mirespen handia sortu zidan. Beti izan zuen kezka eta beti egon zen bere ingurua hobetzen, gazteen etorkizuna hobetzen, elkartasunez, aberastasun kolektiboaren mesedetan.