Alberto Gorroñogoitia Iturbe: "Baikorra naiz etorkizunari begira, baina lana eskatuko du"

Alberto tipo maitagarria da. Eta pasatzen den tokian arrastoa uzten du. Bere aire informalarekin, enpatiarekin, ahots baxuarekin eta Gorroñogoitia erako modulazioarekin. Pedigree-a duen kooperatibista, ez bere abizenagatik, laguntzen duen arren, baizik eta bere kontakizunagatik, ibilbideagatik, ereduagatik, estiloagatik, koherentziagatik eta egindakoengatik. Bere aitaren antz handia du, Alfonsorena, Ulgorreko bazkide sortzaileetakoa izan zena, baina funtsezko bi desberdintasun ditu: Alfonso Athleticzalea zen, Alberto txuriurdina; aita peritu mekanikoa, semea bideetako ingeniaria. Biak, nolanahi ere, jende ona.

Gorroñogoitiarren bigarren belaunaldiak erretiroa hartu du.

Bai, lau anaietatik ahizpa bakarrik geratzen da lanean. Izan ere, badirudi ez dela inoiz iritsiko, baina iritsi da. Orain, bizitzaren etapa berri honi aurre egitera.

Eta zer sentsazio duzu?

Sentsazioak, nire kasuan behintzat, arraroak eta kontraesankorrak dira. Suposatzen da buruko min eta lanari dagozkion kezka gutxiago izango ditudala eta denbora gehiago eman ahal izango dudala beti falta izan zaizkidan beste jarduera batzuetan. Baina, era berean, kudeatu beharko dut nolako ziurgabetasuna sortzen dizun ez jakiteak nola egokituko zaren hain aldaketa drastikora, eta, batez ere, jende askorekiko harremana eta adiskidetasuna galtzeko nostalgia eta beldurra. Lagun eta lankide asko dauzkadala sentitzen dut, eta, ezinbestean, harremana galduko dut haiekin.

Erretiroa behin bakarrik bizi duzu, eta inork ez zaitu horretarako prestatzen. Iritsi eta bizitza goitik behera aldatzen dizu. Nolanahi ere, nahiko lasai hartu dut, nahiz eta loak zenbait ordu ere kendu dizkidan.

Erretiroa behin bakarrik bizi duzu, eta inork ez zaitu horretarako prestatzen. Iritsi eta bizitza goitik behera aldatzen dizu.

Balantzea egin duzu?

Ez da erraza ia 40 urte hauen balantzea egitea. Arlo profesionalean, ziurrenik, beste pertsona batzuk dira hori egiteko egokienak. Bai, esan dezaket beti saiatu naizela aitak kudeatzaile izendatu ninduenean eman zidan aholku bat jarraitzen: erabakiak hartu behar dituzun bakoitzean erantzun galdera honi: Zer uste duzu dela hobea kooperatibarentzat?, eta horren arabera jokatu. Urte hauetan denetarik egokitu zait, organo guztietatik pasatu naiz: Kontseilu Soziala, Kontseilu Errektorea, presidentea, gerentea, Dibisioko zuzendari nagusia eta lehendakariordea, eta oso egoera onak eta nahiko zailak bizi izan ditut. Denengandik ikasi dut zerbait. Bidean oker asko, dudarik gabe, eta uste dut asmatutako batzuk ere egon direla. Baina beti argi izan dut MONDRAGON eta bere kooperatibak jende askoren lanaren eta ahalegin kolektiboaren emaitza direla.

Beti argi izan dut MONDRAGON eta bere kooperatibak jende askoren lanaren eta ahalegin kolektiboaren emaitza direla.

Eta arlo pertsonalean?

Arlo pertsonalean zorionekoa eta eskertua sentitzen naiz nire ibilbide profesionala MONDRAGON eta bere kooperatibak diren kooperatibismo eta gizatasun eskola iraunkor honetan garatu ahal izan dudalako.

Beraz, eskerrik asko. Aitari, MONDRAGON eta bere kooperatibak zer diren sakonki maitatzen ikasi nuelako; amari, nire aitaren eta familiaren etengabeko babesagatik; anai-arrebei, haien babesagatik, nire familiari, falta asko jasan behar izan baititu; lagunei, solasaldi eta eztabaida kooperatiboetako lankideei; eta bidaia-lagunei, egon naizen kooperatiba guztietako (Ulmatik, Laboral Kutxa, LKS, LKS Ingeniería eta MONDRAGON), lankideei, laguntzaileei, errektoreei, presidenteei, buruei. Lehen esan dudan bezala, denengandik ikasi dut.

MISE dibisioa

Eginda al dago dibisioko paperen eskualdatzea?

Baietz uste dut. Gauza solteak geratuko dira oraindik, ziur. Nolanahi ere, Marijoren [Mª José Pagalday, karguan ordezkatu duena] esanetara egongo naiz behar duen guztian laguntzeko. Denbora asko eman dugu elkarrekin, batez ere Gabonetatik aurrera, eskualdatzea ahalik eta txukunen egiteko.

Ez dut zalantzarik Marijok ondo egingo duela eta laster ahaztuko nautela. Hori da horrek guztiak duen alde ona: berritzea, ia beti, hobetzea eta aurrera egitea da. Eta umiltasun ariketa bat ere bada konturatzea inor ez dela ezinbestekoa eta gauzak, zu gabe, hobeto joango direla, atzetik datozenek zu bezala edo hobeto egingo baitute.

Zorte handia opa diet Marijori eta bere taldeari.

Bide batez, emango dizkiguzu MISE dibisioaren zertzelada batzuk?

MISE da, ziurrenik, MONDRAGONen dagoen industria-dibisioen artean industriarik txikiena duena. Negozioen artean, zerbitzuen salmenta da nagusi, eta askotariko errealitateak bizi dira. Gaur egun, 9 kooperatibak eta ISEAk osatzen dute, I+Gko jardueraren eta ekintzailetzaren eragile dinamizatzaile gisa. Kooperatibak LKS Next, Krean, Ondoan, GSR, MSI, Mondragon Lingua-Alecop, Abantail, Sareteknika eta berriki integratutako Galbaian dira. Horiei beste 30 enpresa filial gehitu behar zaizkie.

3.000 pertsona baino gehiago 250 milioi eurotik gora fakturatzen dutenak. Dibisio oso dibertsifikatua da, eta bertan ingeniaritzaren, aholkularitzaren, teknologiaren, industria digitalaren, prestakuntzaren eta hezkuntza-zerbitzuen, adinekoen zaintzaren, mantentze-lanen eta laguntza teknikoaren eta abarren arloko negozioak daude.

Horien artean daude MONDRAGONen barruan jaio diren azken kooperatibetako lau, guztiak XXI. mendean: GSR, Abantail, Sareteknika eta Galbaian. Itxaropena izateko moduko adibideak dira laurak, geroz eta zailtasun handiagoa dagoen arren, kooperatiba berriak bultzatzea eta sustatzea posible dela erakusten dute.

Eta zer diozu MISEren erronkei buruz?

MISEko kooperatibek aurre egin behar dieten erronkak 2020an egindako hausnarketa estrategikoan definitu genituen: negozio-kartera gero eta handiagoa eta lehiakorragoa izatea, proiektu eraginkorra izatea, eta gure proiektu kooperatiboak indartzea eta jasangarri bihurtzea.

Baikorra naiz etorkizunari begira, nolabait, uste baitut zerbitzuen mundua izango dela MONDRAGONeko enpresen hazkunde-bektore nagusietako bat. Izan ere, hala izaten ari da. Korporazioko negozio askoren zerbitizazioak gero eta presentzia handiagoa du gure industria-enpresetan.

Nolanahi ere, uste dut denok dugula erronka bikoitza: gure enpresak eta negozioak jasangarri bihurtzea gero eta lehiakorragoa eta zorrotzagoa den ingurune batean, eta hori guztia gure kooperatiba-nortasuna eta desberdin egiten gaituena galdu gabe. Ez nuke jakingo esaten bietako zein izango den zorrotzena eta konplexuena.

Uste dut denok dugula erronka bikoitza: gure enpresak eta negozioak jasangarri bihurtzea gero eta lehiakorragoa eta zorrotzagoa den ingurune batean, eta hori guztia gure kooperatiba-nortasuna eta desberdin egiten gaituena galdu gabe.

'Koop.' klabean

Orona eta Ulmarena, zer iruditu zaizu?

Oronak eta Ulmak MONDRAGONetik irteteko prozesuak tristura eragin dit batez ere. Inpotentzia ere bai, amaiera hori saihesteko zer egin nezakeen edo zer egin genezakeen oso ondo ez nekien eszenatoki baten aurrean, ez baitio inori mesederik egiten. Uste dut elkarrekin gehiago eta hobeak garela eta biderkatzeko batzea posible dela.

Jakina, bi erakundeetako bazkideek erabakitakoa errespetatzen dut, baina ez nator bat ez funtsarekin ez formarekin. Besterik gabe, ez dut egoera hau planteatu dutenek bezala pentsatzen, eta pena dut ezin izan ditudalako beren kolektiboekin partekatu eta kontrastatu beren erabakiaren alde onak eta txarrak.

Orain aurrera begiratzea eta MONDRAGON indartsu, batu eta hobe baten alde lanean jarraitzea dagokigu. Gertatu denari buruz hausnartzea eta berriro gerta ez dadin saiatzea. Onartuz inperfektuak garela eta, lehen esan dugun bezala, etengabe eraikitzen ari garela.

Orona eta Ulmari dagokienez, oso ondo joatea opa diet. Eta egunen batean, egin duten urratsa birplanteatzea.

Ez duzu uste MONDRAGONen egoteak kendu baino gehiago ematen duela?

Dudarik gabe. Esker onez mintzatu naizenean, ez ditut aipatu ondare zoragarri hau utzi zigutenak. Niretzat MONDRAGON eta bere kooperatibak jaso dugun altxor izugarria dira, eman zaigun oparia, esperientzia paregabea, miresgarria, inperfektua ere bai, eta zaindu, babestu, hobetu eta hazteko betebeharra dugu, hurrengoei uzteko jaso duguna baino hobeto. Inperfektua, baina utopiatik hurbilen dagoen egia bihurtutako proiektua ere bai.

MONDRAGON eta bere kooperatibak jaso dugun altxor izugarria dira. Inperfektua, baina utopiatik hurbilen dagoen egia bihurtutako proiektua ere bai. 

MONDRAGONeko kooperatibek inork egiten ez dituen gauza sinestezinak egiten dituzte, eta gauza horiekin urte askoan eraikitzen, laguntzen eta sortzen eta ugaltzen joan gara. Gaur egungo kooperatiba asko horren lekuko dira. Elkartasuna, eskuzabaltasuna eta lankidetza letra larriz idatzita. Denon artean egin dugu.

MONDRAGONen zentzua zalantzan jarri den garai hauetan, nik inoiz baino indartsuago aldarrikatzen dut, eta neure buruari galdetzen diot nor ez ote den gustura eta harro sentitzen orain arte lortutakoarekin. Elkarkidetzak, elkartasunak, eskuzabaltasunak, elkarrekin joateak, harro sentiarazten gaituzte eta kentzen digutena baino askoz gehiago ematen digute.

MONDRAGONen zentzua zalantzan jarri den garai hauetan, nik inoiz baino indartsuago aldarrikatzen dut, eta neure buruari galdetzen diot nor ez ote den gustura eta harro sentitzen orain arte lortutakoarekin.

Elkarrekin gehiago eta hobeak garela uste dugulako, eta laguntzeko, eraikitzeko eta ondare hobea uzten laguntzeko gaitasuna biderkatzen dugulako. Gure arrakastekin eta akatsekin, gure desadostasunekin, baina garrantzitsuena partekatuz. Honek guztiak merezi duela sentitzea.

Eta, beraz, etorkizun ona aurreikusten diozu?

MONDRAGONen etorkizuna sentimendu hori partekatzea dela uste dut. Eta sentimendu hori lokartuta balego, eta elkartasuna eta lankidetza urte askotako inertziaren ondorio balira, eta ez sentimendu sakon eta partekatu horren ondorio, esnarazteko lan egin beharko da. Inoiz baino gehiago behar dugu Harrobi Kooperatiboa, lider kooperatiboak ere izateko. Hori gabe, enpresa arrakastatsuak izan genitzake, baina nekez izango dira kooperatibak.

Inoiz baino gehiago behar dugu Harrobi Kooperatiboa. Hori gabe, enpresa arrakastatsuak izan genitzake, baina nekez izango dira kooperatibak.

Harrobi honek zerikusi handia izango du gure familietan seme-alabekin, eskolan eta unibertsitatean egiten dugunarekin, egiten duguna baino gehiago egin dezakegulako eta egin behar dugulako, eta, azkenik, kooperatibetan ere bai. Kolektiboek sentitzeko eta partekatzeko, dedikazioa, lana eta exenplua behar dira, gure proiektu kooperatiboetako liderretatik hasita. Kontatzea, partekatzea, transmititzea, bizitzea eta balioan jartzea, gure jendeak benetan senti dezan.

Berri bikaina litzateke MONDRAGON askoren beharra duen mundu batentzat.

Ni baikorra naiz, baina lana eskatuko du. Enpresa kooperatiboa eta MONDRAGON eredua kapital-enpresek baino errealitate konplexuagoak dira kudeatzeko, erronka bikoitza gainditu behar dutelako: lehiakorrak izatea eta hori lortzea kapital-enpresek baino askoz ahalegin eta dedikazio handiagoa eskatzen duen enpresa-ereduari leial izanik. Inor ez da kooperatibista jaiotzen. Baina ehuneko garrantzitsu bat hala izan dadin lortu behar dugu.

Ni baikorra naiz, baina lana eskatuko du. Inor ez da kooperatibista jaiotzen. Baina ehuneko garrantzitsu bat hala izan dadin lortu behar dugu.

"Kooperatibista izaten ikasten ari naiz oraindik"

Nirvana kooperatibora iritsi zara ala ezinezkoa da lortzea, zure aitak zioen bezala, kooperatibismoa beti baitago eraikitzen?

Nirvana? Letra larriz kooperatibista izatearen artean ikasten ari naiz oraindik. Beti dago zer hobetua. Honetan denbora behar dugu. Nire ustez, garrantzitsuena da, hain zuzen ere, horretaz jabetzea eta eredua eboluzionatzeko eta hobetzeko lan egitea. Eta ez pentsatu dena eginda dagoenik. Ezta duela 50 urte balio zuen guztiak balio duela gaur egun ere. Pertsonak, ideiak, gizartea, beharrak aldatu egiten dira eta aldatzen jarraituko dute. Gazteak lotzea eta gure eredua erakargarri egitea lehentasuna izan beharko litzateke gaur, adibidez. Arizmendiarrietak ere esan zuen, beti dago (eta egongo da) beste pauso bat emateko.

Asko markatu zaitu Gorroñogoitia abizenak?

Beti sentitu izan dut duintasunez, zintzotasunez eta gogor lan egiten saiatzeko erantzukizuna. Hori da nire anaiek eta nik gure aitari zor diogun gutxienekoa. Pertsona aparta eta errepikaezina izan zen. Hori bai, haren antza dudala esaten didate, eta batzuek oraindik Alfonso deitzen didate. Enbarazu egin beharrean, harrotasun puntu bat ematen dit.

Eta uste duzu Alfonso aita harro sentituko litzatekeela gaur?

Aita, berez, oso zorrotza zen bere buruarekin, eta ez zitzaizkion lausenguak eta aitorpenak gustatzen. Baina uste dut harrotasun puntu bat sentitzen zuela egindakoagatik.

Bere bizitzako azken urteetan, kooperatiben etorkizunak kezkatzen zuen, lehen esandakoarekin lotzen baitzuen, eredu kooperatiboari zentzua emateko egon behar duten sentimenduari eta balioei buruz, eta kooperatibetako jendearengan, oro har, eta liderrengan, bereziki, hautematen ez zuena.

Kezka sortzen zion, halaber, interes indibiduala kolektiboaren gainetik gero eta gehiago nagusitzen zelako pertzepzioak. Eta hori islatzen zen, adibidez, emaitzen banaketan, norbanakoen interesetara gehiago bideratzen baitziren, kooperatiba bera indartu beharrean. Eredua eta ondarea oso garrantzitsuak ziren berarentzat.

Eman esklusiba bat, esaguzu zer egingo duzun hemendik aurrera.

Ez dut gehiegi pentsatu. Elkarte batzuekin elkarlanean arituko naiz, kooperatiba batzuen Kontseilu Errektorean, eta aspaldi buruan dudan proiektu pertsonal bati helduko diot. Kirol gehiago ere egingo dut.

Hasteko, duela urte asko MONDRAGONen eman zizkidaten aitaren bost kutxa berrikusiko ditut, kontserbatzea merezi duen zerbait dagoen ikusteko.

Ikusten? Aspergarri xamarra.

Gorroñogoitia galderak

Alberto eta bere zalantza existentzialak. Noizean behin planteatzen zituen zenbait oinarrizko gai. Hona hemen batzuk.

• Zer txapela daramazu bilera honetarako? Kontseilu Errektoreko kideak zirikatzen zituen. "Langilearena bada, hobe duzu kanpoan uztea eta jabearena janztea".
• Nor ari da behian pentsatzen? Noizean behin egiten zuen galdera, kooperatibaz ari zela. "Zer behi?" galdetzen zion despistaturen batek. Eta berak: "jezten duguna, nahiz eta goseak egon".
• Badakizu zer eman dizun kooperatibak? Gutako bakoitzak kooperatibari eman diogun guztiaren inguruko kexen aurrean. "Lan duina, etxetik gertu, eredu parte-hartzailea, protagonista izateko aukera, ongi ordaindua, solidarioa eta aberastasun materialaren sortzailea. Beraz, kexa gutxiago".
• Zergatik egiten duzu lan MONDRAGONen? Hori da sarriago egin behar dugunetako bat, Albertoren ustez, MONDRAGONen ideiak dakarren interkooperazio eta eskuzabalaren geruzari zentzua bilatuz.
• Ezagutzen dituzu zure betebeharrak? "Batzuetan iruditzen zait eskubideei buruz asko hitz egiten dela, baina ez proiektua aurrera ateratzeko betebeharrei buruz".

Hiru apunte gehiago

Interkooperazioari buruz

Dibisioan interkooperazio-dinamika interesgarriak lortzen ari gara. Lan hori ez da beti erraza izaten, ezta agerikoa ere. Horregatik, dedikazioa eta baliabideak behar ditu. Eta, batez ere, zubiak eta harremanak sortzea kooperatiba ezberdinetako pertsonen artean, zuzendarietatik hasita. Nire ustez, hori da erabateko lankidetza lortzeko faktore erabakigarria. Izan ere, hala ez dirudien arren, beti daude lankidetzan aritzeko esparruak.

Lidergo kooperatiboari buruz

Garrantzitsua da proiektuen liderrek zentzu bikoitzean lan egitea, enpresarialean eta kooperatiboan. Nire ustez, apur bat alde batera utzi dugu hori, eta, oro har, MONDRAGON osatzen duten pertsona guztiek zerbait handia eta desberdina egiten jarraitzeko ilusioa eta gogoa bizirik mantendu behar dute. Esperientziak esan digu hori ez dela batere erraza denborak aurrera egin ahala, eta gure erakundeak tamainan eta konplexutasunean hazi ahala.

Lotura beste belaunaldi batzuekin

Gazteekin konektatzeko beharra aipatu dut, datozen urteetan jorratu beharreko lehentasunezko zerbait baita. Gustatuko litzaidake estrategia ez izatea bakarrik abantaila materialetan, ordainsarietan, kontziliazioan, kokapenean, erosotasunean eta abarretan oinarrituta. Ziur asko, alderdi horiek garrantzitsuak izango dira etorkizunean, gaur egun ere hala izaten ari dira. Baina pentsatu nahi dut zerbait intimoagoa eta lotuagoa ere egongo dela mundua hobetzen eta bidezkoagoa eta orekatuagoa egiten laguntzen duen proiektu baten parte izatearekin.

Azken bertsoa

MISEko lankideek eskainita

Baloreen zimendua
sehaskan jaso zenuen
eskuzabal ta apala
denon eredu genuen
interkooperazio
hitza denoi irakasten
lanean zorrotz ta argi
denon onura topatzen
behia zaindu behar dela
egunero errepikatzen
gaur ze txapela dakarzu
diguzu beti galdetzen
askotan saiatu zara
korapiloak askatzen
erretiroan saiatu
korbata korapilatzen.