“Abentura zirraragarria izan da”

Uztailaren 25ean Ucínek 64 urte beteko ditu eta 40 urtetik gora lanean aritu ostean etapa berri bat hasiko du. Ibilbidea Izarraitz kooperatiban hasi zuen finantzari gisa, gero Danobatgroup-en; eta azkenik MONDRAGONen, Kontseilu Nagusiko lehendakaritzan 2016tik.

Zortzi urte Kontseilu Nagusiaren buru. Nola laburtuko zenuke etapa profesional hau?

Azkarra, abiadura handikoa, interesgarria… Asko ikasi dut. Talde bikain eta eskuzabal batez inguratuta egon naiz, eta oso kooperatiboak diren pertsona asko ezagutu ditut. Oso balorazio positiboa egiten dut. Abentura zirraragarria izan da.

Kargura iritsitakoan aipatu zenuen "MONDRAGON negozio errentagarriekin eta kooperatibetan balio kooperatiboak dituzten pertsonekin bakarrik izango dela indartsuagoa". Berresten duzu edo beste zerbait gehitu nahi duzu?

Negozio errentagarririk gabe ez da kooperatibarik egongo, ezta MONDRAGON ere. Hori horrela da. Izan ere, gure Kooperatiba Esperientziak iraun dezan, kooperatibistak ez ezik, MONDRAGONeko kooperatibistak ere behar dira, eta ez naiz herriaz ari. Beraz, bai, berresten dut. Gainera, aipatutako alderdi hauek politika sozioenpresarial berrian islatzen direla uste dut.

“Asko ikasi dut. Talde bikain eta eskuzabal batez inguratuta egon naiz, eta oso kooperatiboak diren pertsona asko ezagutu ditut. Oso balorazio positiboa egiten dut. Abentura zirraragarria izan da”

MONDRAGON, gaur

Hitz egin dezagun orainaz. Nola kalifikatuko zenuke kooperatiba taldearen egungo unea?

Burura datozkidan hitzak honako hauek dira: batasuna, ilusioa, zer egin eta nola egin behar den argi eta garbi jakitea, askotariko kooperatiben multzo bateratua, erronketan, negozioan… zentratutako taldea… Eta uste dut horiek osagai egokiak direla hain konplikatua den mundu honetan lehiatzeko, abian dauden hiru trantsizioekin (digitala, ekologikoa eta sozioekonomikoa), oreka geoestrategiko eraldatuarekin, aldaketa teknologikoekin, negozioetako aldaketekin, Txinak honetan guztian duen pisuarekin…

Aldatu al dizu lehendakaritzak MONDRAGONi buruz zenuen ikuspegia?

Nolabait, bai. Normalean bakoitzak norberak ezagutzen duenetik irudikatzen du zer den MONDRAGON. Eta MONDRAGONera batez ere Danobatgroupetik hurbildu nintzen, nahiz eta aurretik MIA Dibisioa ezagutzeak harritu ninduen. Eta gero, MONDRAGONen beste errealitate batzuk ikusi ditudanean, oso desberdinak, eremu desberdinetakoak, kolektibo, proiektu eta istorio oso desberdinekin, errealitate osoaren ikuspegi hurbilagoa izan dut. Azken batean, gizarteari ekarpen ikaragarria egiten dion enpresa multzo askotarikoa da.

MONDRAGONen garrantzia eta irismena nabaritu duzu pertsonalki Kontseilu Nagusiaren lehendakaritzan?

Dudarik gabe. Korporazioa guk uste baino askoz ezagunagoa eta errespetatuagoa da. Guk ditugula uste dugun baino gaitasun gehiagorekin ikusten gaituzte, eta MONDRAGONeko presidente karguak elkarrizketa askotarako ateak zabaltzen ditu leku askotan. Txartel hori izateak asko laguntzen du, MONDRAGONek balio duelako!

Bide batez, gizartean nahikoa ezaguna dela uste duzu, ala ahalegin bat egin behar da zentzu horretan?

Nire ustez, ezaguna bai, baina leku askotan ez da ongi ezagutzen, MONDRAGONen gainean egiazkoak ez diren ideiak daude. Egia da ez garela gehiegi arduratu horretaz, eta gehiago egin behar dugu. MONDRAGON zer den azaltzen dugunean asko harritu egiten dira, bai garenagatik, bai egiten dugunagatik, bai ditugun gaitasunengatik. Uste dut alde horretatik hobetzeko aukera handia dugula.

Lehendakari kargua hartu zenuenetik, zure ustez, zein izan da zure ekarpenik handiena?

Galdera hori beste pertsona batzuek erantzun behar dute. Esan dezakedan gauza bakarra da Batzorde Iraunkorraren agindua "interkooperazio handiagoa" zela, eta horretan zentratu naiz. Eta esango nuke anbiziotsuagoak izan behar dugula, aurrerapauso bat eman behar dugula eta administratzaile izatetik enpresari kooperatibo izatera igaro behar dugula, negozio aukera berriak identifikatuz eta neurriz arriskatuz.

Arlo honetan honako MONDRAGON aurreko garaietan baino zuhurragoa izan da?

Ez, baina etorkizuneko negozioen garapenari begira lan gehiago dugu egiteko.

Mundua aldatu egiten da, aldatzen jarraitzen du, gero eta azkarrago. Kooperatibak ere horretan ari dira?

Kooperatiba bakoitzak bere errealitatea du. Izan ere, dena aldatzen da, mundua, teknologia, negozioak… baina ez dena abiadura berean. Nolanahi ere, mundua aldatzen ari dela eta aldaketa azkarra dela jakinda, kooperatiba izateak eta MONDRAGONen egoteak gero eta bortitzagoak diren aldaketa izugarri horiei aurre egiteko aukera gehiago eskaintzen ditu.

“Mundua aldatzen ari dela eta aldaketa azkarra dela jakinda, kooperatiba izateak eta MONDRAGONen egoteak gero eta bortitzagoak diren aldaketa izugarri horiei aurre egiteko aukera gehiago eskaintzen ditu”

Zereginen bat egiteke?

Denak. Hau txinatar platertxoak bezalakoa da. Bat hemen birarazten ari zarenean, beste bat daukazu hor, balantzaka. Ez dira inoiz geratzen eta denak batera mugitzen jarraitu behar da.

Platertxoren bat erori edo hautsi da?

Plater puska bat, Fagor Etxetresna Elektrikoak izan zena, ekarri zituen ondorio guztiekin, eta irten berri diren bi kooperatiba. Pena bat, egia esan. Berez tristea zena gehiago hondatu zen egin zen moduagatik.

Ez duzu pandemia aipatu…

Une zaila izan zen, egia da. Lanean daramadan 40 urte hauetan krisi asko bizi izan ditut. Makina erremintan 10 urtean behin bat genuen, horrela ikasi genuen kudeatzen, eta bakoitzetik hobeto kokatuta ateratzen ginen. Denek zuten arrazoi bat sortzeko: Golkoko krisia, Lehman Brothers… Covid -arekin, berriz, estralurtar bat lurrera iritsi eta dena gelditu izan balu bezala izan zen. Ikaragarria izan zen. Eta galdera zen nola eta noiz konponduko zen. Zorionez, uste baino azkarrago mugitu zen, guztion ahalegin ugariei esker. Gure kasuan, uste dut kooperatibak eta gure kolektiboak eredugarriak izan zirela.

Etorkizuna

Nola ikusten duzu etorkizuna?

Erronkaz betea. Enpresek beti uztartzen dute etorkizuna erronken klabean. Haien lehiatzeko posizioak azkar alda daitezke, gure esku ez dauden planeta sakonerako gaiengatik. Eta, beraz, horrelako egoeretan, azkar eta talentuz jarduteko gaitasuna izan behar da. Iraganean ere egin izan dugu. Eta berriro diot, kooperatiba izateak eta, gainera, MONDRAGONekoa izateak, etorriko den edozerri aurre egiten laguntzen digu.

“2030ean orain baino hobeto egongo garela uste dut. Zailtasun askori aurre egin beharko diegu, baina hori egiten badakigula erakutsi dugu”

Egoera geopolitiko gorabeheratsu hauetan, ez al zaizu miraria iruditzen enpresak hazten aritzea?

Bada, bai, bata bestearen atzetik hainbat egoera ematen dabiltza, eta ekonomia oro har eta enpresa gehienak zailtasun horiek saihesten dabiltza. Ni uste egoera txarretan kudeatzen ohitu garela, eta horrek hazten jarraitzea ahalbidetzen digu. Badut susmoa dinamika hori etengabea izango dela, eta malgutasuna, hainbat agertokitara egokitzeko gaitasuna, enpresen funtsezko konpetentzia izango dela etorkizunean.

Laster aurkeztuko da 2025-2028 ziklorako politika sozio- enpresariala. Nola irudikatzen duzu MONDRAGON 2030ean?

Krisi bakoitzetik indartuta ateratzen bagara, 2030ean orain baino hobeto egongo garela uste dut. Zailtasun askori aurre egin beharko diegu, baina erakutsi dugu badakigula hori egiten. Gure kolektiboek jakin behar dute azkar egokitu behar dela eta, gainera, ez garela lanketa besteentzat egiten, geure buruarentzat baizik. Hortaz, norberaren onena eman behar dela.

“MONDRAGON interkooperazio ekosistema bat da, sinergiak bilatu eta aktibatzeaz gain, elkarri laguntzen diona, aktibo izugarria da, indartsuago egiten gaituena, indibidualki eta modu kolektiboan”

Garai onak dira kooperatibentzat?

Baietz uste dut. Kooperatibismoa plus bat da etor daitezkeen aldaketa zorrotzen aurrean jarrerak defendatzeko orduan. Koop-a plus bat da benetan kooperatiba bagara, eta hala jokatzen badugu. Eta Koop-az gain, MONDRAGON dago, lankidetzako sinergiak bilatzeko eta aktibatzeko, elkarri laguntzeko ekosistema bat dena. Banaka zein kolektibo gisa indartsuago egiten gaituen aktibo izugarria da.

Aholkurik emango zenioke Pello Rodriguezi, zure ondorengoari?

Pellok, gaztea bada ere, alde dauka esperientzia handia izatea. Pello Rodriguez izaten jarraitzeko esango nioke, besterik ez.

Norberaren gauzak

“Ez naiz filosofoa”

Zein dira datozen lau urteetarako daukazun planaren ardatz estrategikoak?

Bizikletan ibiltzea, gehiago irakurtzea, familiarekin gehiago egotea… lasaiago bizitzea.

Bizikleta: hilean zenbat kilometro?

Orain baino gehiago zalantzarik gabe, baina kilometro kontagailuari begiratu gabe.

Musika?

Beti entzuten dut musika, jaikitzen naizen unetik bertatik hasita.

Musika tresnak?

Ez naiz trebea horretan.

Daukazun esperientzia kontuan hartuta, hitzaldiak ematera gonbidatuko zaituzte.

Ez naiz filosofoa. Hobeto moldatzen naiz kontu mundutarragoetan, eguneroko adibide zehatzetan.

Irakurketa? Eleberriak?

Politikarekin, geoestrategiarekin… zerikusia duten gaiak irakurtzea gustatzen zait gehien. Ikasteko irakurtzea dut gogoko, ez denbora pasatzeko.

Ibilaldiak?

Ez zait gustatzen gora eta behera ibiltzea. Hondartzan ibiltzen asko gozatzen dut, bai eta kostaldeko pasealekuetan ere, hala nola Zarautz-Getaria bidean.

Mundu kooperatibora konektatuta jarraituko al duzu?

Bai noski. Eta MONDRAGONetik zerbait eskatzen badidazue, eta nik egiteko modukoa bada, zuen esanetara naukazue. Dena den, ez dut libururik idatziko eta ez naiz kooperatibismoari buruz filosofatzen arituko, badago-eta hori nik baino askoz hobeto egiten duen jendea.